Δευτέρα 9 Νοεμβρίου 2020

Συνέντευξη του Θ. Ταμβάκου στον μαέστρο Χρ. Η. Κολοβό (εφημερίδα Ριζοσπάστης, 7-8/11/2020)

 

Από τα τελευταία αναλόγια των ελληνικών ορχηστρών στην κορυφή της μουσικής του κόσμου

Ο μαέστρος Χρήστος Ηλ. Κολοβός συζήτησε με τρεις ανθρώπους, οι οποίοι έχουν αφιερώσει συνειδητά δεκαετίες της ζωής τους στη μελέτη και προώθηση της Νεοελληνικής μας Εντεχνης Μουσικής των τελευταίων 200 ετών, μεταξύ άλλων και του Νίκου Σκαλκώτα και σε κάθε ευκαιρία τα δίνουν στον κόσμο με ζωντανές εκτελέσεις, ηχογραφήσεις, τυπωμένα κείμενά τους και ανακοινώσεις σε διάφορα φόρα, προσπαθούν να σκιαγραφήσουν κάποιες πλευρές του πορτρέτου του πρωτοπόρου αυτού Χαλκιδέα συνθέτη. Ο Θωμάς Ταμβάκος, ιδρυτής του μοναδικού «Αρχείου Ελλήνων Μουσουργών Θωμά Ταμβάκου» (ΑΕΜΘΤ) που περιέχει κυρίως ακουστικό υλικό, παρτιτούρες και βιογραφικά και εργογραφικά στοιχεία περίπου 5.000 Ελλήνων και ελληνικής καταγωγής συνθετών, ο εξαίρετος πιανίστας, διευθυντής ηχογραφήσεων και ιδρυτής της δισκογραφικής εταιρείας «Melism», Νικόλας Σαμαλτάνος, και ο αρχιμουσικός και δεινός ερευνητής Βύρων Φιδετζής, νυν και πρώην αντίστοιχα καλλιτεχνικός διευθυντής της Φιλαρμόνιας Ορχήστρας Αθηνών και της Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών, μεταξύ άλλων. 

Οι συνεντεύξεις δημοσιεύθηκαν στην εφημερίδα Ριζοσπάστης του Σαββατοκύριακου 7-8 Νοεμβρίου 2020. Παρατίθεται εδώ η συνέντευξη του Θ. Ταμβάκου

-- Αγαπητέ κύριε Ταμβάκο, ποιο ποσοστό αναλογεί στην ελληνική και ξένη δισκογραφία στον Σκαλκώτα αναλογικά με τους υπόλοιπους Ελληνες συνθέτες της εποχής του, όσο ζούσε, αλλά και μετά θάνατον; Δώστε μας σας παρακαλώ κάποια στατιστικά στοιχεία, αναλογίες και παραδείγματα.

Θωμάς Ταμβάκος: Η δισκογραφική παρουσία του Σκαλκώτα ως συνθέτη, όσο ζούσε, είναι ισχνότατη, περιορίζεται σε μόλις δύο δισκογραφήματα με δίσκους 78 στρ. (γραμμοφώνου) και μάλιστα σε διασκευές/εναρμονίσεις δημοτικών τραγουδιών από την εποχή των σπουδών του στο Βερολίνο. Σε αντίθεση με άλλους συνθέτες της εποχής του (ενδεικτικά αναγράφονται εδώ ο Θεόφραστος Σακελλαρίδης και ο Νίκος Χατζηαποστόλου με τις οπερέτες τους και ο Διονύσης Λαυράγκας). Μετά την εκδημία του και έως τις μέρες μας κυκλοφόρησαν 215 δισκογραφήματα (59 επαφής και 156 ακτίνας) και 16 ψηφιακές εκδόσεις με έργα του, με περισσότερες από 90 στην Ελλάδα. Το σύνολο των δισκογραφημάτων (με τις επανεκδόσεις τους) θεωρείται αρκετά ικανοποιητικό, αν συγκριθεί με τις επίσημες δισκογραφίες άλλων Ελλήνων και ελληνικής καταγωγής συνθετών. Μόνο το αντίστοιχο σύνολο του Ιάννη Ξενάκη είναι υπέρτερο ποσοτικά με 290 δισκογραφήματα. Σε απόσταση ακολουθούν τρεις ομογενείς μας συνθέτες: Ο Μπόρις Παπαντόπουλο από την Κροατία με 170 δισκογραφήματα, ο Γεώργιος Γκουρντζίεβ από την Αρμενία (και γνωστός φιλόσοφος) με 160, ο Γεράσιμος Δενδρινός από τη Ρουμανία με 140, ο Μανώλης Καλομοίρης και ο Θ. Σακελλαρίδης με 130 και ο Νικόλαος Μάντζαρος (λόγω του «Υμνου εις την Ελευθερίαν») με 120. Στην παγκόσμια δισκογραφία, και σε σύγκριση με τους συνθέτες της εποχής του (Στραβήνσκη, Ραχμάνηνοβ, Σαίνμπεργκ - Choenberg, Μπεργκ - Berg κ.λπ.), ο Σκαλκώτας ευρίσκεται σε αρκετά ικανοποιητική θέση και με άνεση είναι στην πρώτη εικοσάδα. Πάντως, τη μερίδα του λέοντος στη δισκογράφηση έργων του κατέχουν οι δημοφιλείς «36 Ελληνικοί Χοροί» (όχι ολόκληρο το έργο) σε διάφορες μορφές ενοργάνωσης. Δισκογραφήθηκαν συνολικά 92 έργα του.

-- Η ελληνική πολιτεία έχει βοηθήσει οικονομικά στην περίπτωση «δισκογραφία Σκαλκώτα»; Υπάρχει εν γένει κρατική μέριμνα για τέτοιες πολιτισμικές δράσεις - εκπαίδευση του κοινού;

Θ. Τ.: Η οικονομική αρωγή της ελληνικής πολιτείας στη δισκογραφία του Σκαλκώτα είναι σχεδόν ανύπαρκτη, με την εξαίρεση κάποιων ελάχιστων φορέων της που συνέδραμαν στο κόστος της παραγωγής πολυσυλλεκτικών - από την πλευρά της συμμετοχής συνθετών - δισκογραφικών εκδόσεων. Τέτοια λαμπρή εξαίρεση είναι η έκδοση της κασετίνας «ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΛΥΡΙΚΟ ΘΕΑΤΡΟ 1888 - 1988» του ΥΠΠΟ, στην οποία εμπεριέχεται - σε επανέκδοση - η διασκευή/εναρμόνιση της Διαμάντως από δισκογράφημα γραμμοφώνου. Οσον αφορά στη συνδρομή του κράτους και των αρμόδιων φορέων σε πολιτισμικές δράσεις - εκπαίδευση του κοινού, όπως αναφέρεστε - είναι και πάλι περιπτωσιακή και όχι συστηματική και με ουσιαστική προοπτική ούτως ώστε το κοινό να προσελκύσει τη λόγια μουσική, όπως της αρμόζει.

-- Σχετικά με τη βιβλιογραφία εδώ και στο εξωτερικό για τη ζωή και το έργο του, μπορείτε να μας διαφωτίσετε;

Θ. Τ.: Με την περίπτωση Σκαλκώτα έχουν - ευτυχώς - ασχοληθεί αρκετοί ερευνητές, μουσικολόγοι, μουσικοί στην Ελλάδα, προεξάρχοντος του Γιάννη Γ. Παπαϊωάννου, φίλου του συνθέτη και μουσικολόγου (δημιουργού του Αρχείου Σκαλκώτα και της Εταιρείας Φίλων Σκαλκώτα) και στο εξωτερικό. Στα 35 περίπου βιβλία που γράφτηκαν και εκδόθηκαν για τον συνθέτη (σε αυτά και η έκδοση «Νίκος Σκαλκώτας. Επίσημη δισκογραφία 1929-2019» του Θ. Ταμβάκου) μπορούμε να προσθέσουμε και τις 55 διπλωματικές και πτυχιακές εργασίες υποψήφιων μουσικολόγων σε αρκετά πανεπιστήμια, ελληνικά και του εξωτερικού. Αυτή η συγγραφική παραγωγή είναι σε γενικές γραμμές πολύ ικανοποιητική και σημαντική. Φωτίζει το σκαλκωτικό φαινόμενο από πολλές πλευρές και αναδεικνύει το κορυφαίο ποιοτικό μέγεθός του ως συνθέτη. Νομίζω ότι δύο ελληνικές εκδόσεις αξίζουν της μέγιστης προσοχής μας. Η πρώτη είναι ο συλλογικός τόμος για τα 60 χρόνια από την εκδημία του συνθέτη (Εκδόσεις Μουσείου Μπενάκη, Αθήνα, 2009) και η δεύτερη με τίτλο «Νίκος Σκαλκώτας. Μία προσπάθεια είσδυσης στον μαγικό κόσμο της μουσικής δημιουργίας του», 2 τόμοι («Εκδόσεις Νάκας», Αθήνα, 2004) του Γ. Γ. Παπαϊωάννου.


Εμφανιζόμενη ανάρτηση

Απονομή τιμητικού βραβείου στον Θ. Ταμβάκο από το Τμήμα Μουσικών Σπουδών του Α.Π.Θ. (23 Μαίου 2017)

Το Τμήμα Μουσικών Σπουδών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης τίμησε τον μουσικογράφο-κριτικό-ερευνητή Θωμά Ταμβάκο,  με Επιστ...

ΜΟΥΣΟΥΡΓΟΙ ΤΗΣ ΘΡΑΚΗΣ